Afričke kuga svinja-aktuelna epizootiološka situacija u Evropi i našem okruženju

Epizootiologija  afričke kuge svinja u Evropi u periodu  2014-2018. Kako je počelo?

Smatra se da je epizootija afričke kuge svinja u Evropi zvanično počela 2007. godine u Gruziji. Virus je na tlo Evrope prenet sa afričkog kontinenta preko namirnica, međunarodnim transportom, odnosno brodovima koji su doplovili iz Afrike i pristali u crnomorsku luku Poti. Širenje infekcije odigralo se na dva načina: neadekvatnim odlaganjem komunalnog otpada koji sadrži otpatke iz lanca hrane (meso, mesne proizvode poreklom od inficiranih svinja) i/ili primenom ostataka kontaminiranih namirnica u ishrani svinja (pomije).

Na Evropskom kontinentu je potvrđen visoko virulentni soj virusa afričke kuge svinja (AKS) koji pripada genotipu 2. Tokom proteklog desetogodišnjeg perioda, oboljenje je laboratorijski potvrđeno u 13 država Evrope, a broj država sa koje su prijavile oboljenje, poslednje dve godine se povećava. Tako je u 2018. godini, virus afričke kuge svinja potvrđen u populaciji divljih svinja u Mađarskoj, Bugarskoj i Belgiji. Treba istaći i da je virus 2018. godine prešao granice evropskog kontinenta i da je potvrđen je u Aziji, odnosno u Republici Kini.

Od 2014. godine, na teritoriji Evropske unije, virus je ustanovljen u preko 12.000 uginulih i/ili izlovljenih divljih svinja i otkriveno je preko 1300 žarišta u populaciji domaćih svinja. Međutim, smatra se da je broj slučajeva obolenja u populaciji divljih svinja daleko veći, jer nije moguće pronaći i laboratorijski ispitati sve uginule jedinke.

Tabela 1. Zvanična potvrda i prijava AKS u populaciji domaćih i divljih svinja u EU  u periodu od  januara 2014 do januara 2018 (OIE, 2018)

* Od navedenog broja, 954 žarišta je u državi Rumuniji

Podaci o registrovanim slučajevima afričke kuge svinja u Evropi od početka 2019. godine, a na osnovu zvaničnih podataka nedeljnog izveštaja Evropske komisije (Direkcije za zdravlje i bezbednost  hrane), od 6.2.2019. prokazani su u tabeli 2:

Tabela 2.

Interaktivna mapa sa slučajevima pojave novih slučajeva u toku 2019. godine možete pronaći na

ovom linku: https://tinyurl.com/ybubql6o

Trenutna situacija registrovanih slučajeva afričke kuge svinja  u našem okruženju prikazani su na na mapi ispod :

Najbliži registrovani slučajevi pojave ove bolesti koji predstavljaju veliki rizik od širenja ove bolesti u Republiku Srbiju zabeleženi su krajem januara 2019. u okolini Arada i Temišvara( Barna)u Rumuniji (mapa ispod):

Uprkos činjenici da na evropskom kontinentu izostaje silvatični ciklus prenošenja virusa koji obuhvata meke krpelje, bolest se uspešno proširila i nastavlja da se širi u populacija divljih svinja. Danas se smatra da je uspostavljen jedan novi ciklus prenošenja koji obuhvata: evroazijsku divlju svinju (Sus scrofa), habitat divljih svinja (pre svega šuma) i leševe inficiranih, uginulih divljih svinja. Navedeni ciklus prenošenja virusa obuhvata prenošenje u populaciji divljih svinja direktnim kontaktom i indirektno prenošenje, preko habitata (šumski ambijent) u kome one žive i borave. Smatra se da kontaminacija habitata leševima uginulih inficiranih divljih svinja omogućava održavanje i potencijalno dalje prenošenje infekcije zavisno od geografskih karakteristika, vremenskih uslova (godišnje doba) i faze raspadanja leševa inficiranih jedinki. Sa klimatskog aspekta, ambijentalnu kontaminaciju favorizuju hladnoća i vlaga.

Treba istaći da je značajan problem u kontroli AKS  pojava ponekad nerazjašnjenog prenošenja virusa na velike udaljenosti, stotinama kilometara dalje od zvanično potvrđenog žarišta infekcije. Primeri su pojava bolesti u Republici Češkoj (područje grada Zlin), Poljskoj (područje grada Varšava), Mađarskoj i Belgiji. Takođe, u martu 2017. godine utvrđena je afrička kuga svinja u Rusiji, u blizini granice sa Mongolijom, na udaljenosti više od 4000 kilometara od najbližeg potvrđenog žarišta infekcije u Rusiji. Najskorije, u augustu 2018. godine, prvi put je prisustvo virusa potvrđeno u Republici Kini. Navedeni primeri „skokovitog“ prenošenja virusa na tako velike udaljenosti, dovode se u vezu sa antropogenim faktorom, odnosno aktivnostima ljudi koje se odnose na: transport kontaminiranog mesa i proizvoda od mesa dobijenih klanjem inficiranih, obolelih jedinki, i neadekvatno odlaganje ostataka namirnica u komunalni otpad ili u prirodu (kontaminacija habitata divlje svinje), kao i korišćenje ostataka namirnica u ishrani domaćih svinja (pomije).

Navedeni primeri jasno ukazuju da čovek svojim postupcima može potencijalno ugroziti stočarsku proizvodnju u regionu, usled nepoznavanja opasnosti koju ostaci namirnica i komunalni otpad mogu da predstavljaju za prirodno okruženje, populaciju divljih i domaćih svinja. Upravo iz primera država u okruženju, jasno je koliko su veliki kapaciteti za regionalno ali i transkontinentalno prenošenje virusa afričke kuge svinja.

Važna karika u okviru programa profilakse i kontrole zaraznih bolesti je pravovremena dijagnostika. U skladu sa zakonom, Uprava za Veterinu Republike Srbije je donela „Plan i način vršenja monitoringa na klasičnu kugu svinja i afričku kugu svinja kod divljih svinja“ u 2018. i 2019. godini. Planom se definiše način i postupanje prilikom pregleda odstreljenih i uginulih divljih svinja, kao i uzimanje i dostavljanje uzoraka radi sprovođenja monitiringa na klasičnu kugu svinja (KKS) i afričku kugu svinja (AKS).

Za one koji žele da saznaju više o afričkoj kugi svinja, preporučujemo publikaciju “ Afrička kuga svinja: detekcija i dijagnostika-terenski priručnik za veterinare“ u izdanju FAO(Oranizacije za hranu u okviru organizacije Ujedinjenih Nacija) iz 2018. godine, koju možete preuzeti na ovom linku ili je možete direktno preuzeti  sa naše stranice „PREUZIMANJE“.